Węgiel nasz powszedni
Węgiel, Carboneum (symbol C), pierwiastek chemiczny z grupy niemetali. W przyrodzie występuje licznie w stanie wolnym oraz w związkach chemicznych m.in. w węglach kopalnych. Węgiel kamienny, który jest jednym z węgli kopalnych, zawiera 78-92% pierwiastka węgla. Ponadto zawiera wodór, siarkę, azot, wodę.
Ten czarny surowiec powstały z martwych szczątków roślin jest powszechnie stosowany jako paliwo, choć jego udział w produkcji energii spada. Wydaje się jednak, głównie za sprawą ceny, że w Polsce węgiel pozostanie jeszcze przez wiele lat podstawowym paliwem.
Mając na uwadze powszechność tego surowca oraz napływające zgłoszenia od konsumentów.
Inspekcja Handlowa w Szczecinie w III i IV kwartale 2013r. przeprowadziła 12 kontroli punktów sprzedających węgiel m.in. w Szczecinie, Policach, Goleniowie, Gryficach, Koszalinie, Szczecinku. Kontrolowane były składy prowadzące sprzedaż hurtową i detaliczną, sprzedające węgiel luzem i w workach.
W trakcie prowadzonych czynności inspektorzy dokonywali zakupów kontrolnych węgla sprawdzając tym samym rzetelność obsługi. Sprawdzeniu podlegały także:
- prawidłowość uwidaczniania cen,
- legalizacja urządzeń pomiarowych,
- legalność prowadzonej działalności gospodarczej.
Nieprawidłowości stwierdzono u 7 przedsiębiorców (58%).
W jednym przypadku dokonany zakup kontrolny wykazał, że przedsiębiorca dostarczył 846kg węgla mimo zamówionej i opłaconej tony węgla, pobierając jednocześnie 104,72zł więcej niż należało.
W innych przypadkach przedsiębiorcy stosowali wagi bez aktualnej cechy legalizacji lub stosowali przyrządy pomiarowe niezgodnie z warunkami właściwego stosowania (dokonywano przeważenia towarów o wadze niższej niż 100kg na wadze samochodowej o minimalnym zakresie ważenia 100kg), co uniemożliwiało m.in. weryfikację i rozliczenie zakupu kontrolnego.
Przedsiębiorcy w niewłaściwy sposób uwidaczniali ceny dla konsumentów lub nie uwidaczniali ich w ogóle. Dotyczyło to zarówno cen węgla oraz cen świadczonych usług.
W konsekwencji, biorąc pod uwagę ustalenia kontroli:
- nałożono 5 mandatów karnych na łączną kwotę 1.300zł (m.in. ceny, nielegalizowane wagi),
- skierowano przeciwko 1 przedsiębiorcy zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa z art. 286 Kodeksu Karnego,
- zastosowano 1 pouczenie z art. 41 Kodeksu wykroczeń.
Kontrole węgla Inspekcja Handlowa w Szczecinie prowadziła także w roku ubiegłym. Wówczas sprawdzano jakość węgla kamiennego oferowanego do sprzedaży konsumentom. Podjęcie tego tematu również spowodowane było informacjami konsumentów dotyczącymi jakości zakupionego przez nich węgla. Łącznie przeprowadzono 5 kontroli w Szczecnie i Goleniowie.
Kontrole przeprowadzono w składach węgla i sklepie wielkopowierzchniowym pobierając do badań laboratoryjnych najbardziej popularny rodzaj węgla (orzech, miał, ekogroszek) zarówno sprzedawany luzem (z hałdy) jak i węgiel paczkowany (w workach).
Poddany badaniom laboratoryjnym węgiel to w trzech przypadkach węgiel paczkowany i w dwóch przypadkach węgiel z hałdy. Próbki poddane zostały badaniom w akredytowanym laboratorium w zakresie 5 parametrów: wilgotność, zawartość siarki, zawartość popiołu, ciepła spalania, wartości opałowej. W wyniku badań zakwestionowano 4 z 5 badanych próbek (80%).
Wyniki wykazały:
- 2 nie odpowiadały deklarowanym parametrom na opakowaniach,
- 2 próbki nie odpowiadały parametrom podanym w deklaracjach jakościowych,
- wszystkie 4 zakwestionowane próbki węgla posiadały zaniżoną (w stosunku do deklarowanej) wartość opałową (różnice od 2300 kJ/kg do 4100kJ/kg),
- w 2 próbkach stwierdzono zawyżoną zawartość siarki (parametr ekologiczny),
- 1 próbka posiadała zawyżona zawartość popiołu,
- 2 próbki posiadały zawyżoną wilgoć ( w jednym przypadku ponad 100%).
Warto wspomnieć, że wartość opałowa węgla zależy w dużym stopniu od jego składu (zawartości popiołu, siarki, wilgotności).
Wyniki przeprowadzonych kontroli wskazują na to, że dokumenty potwierdzające jakość węgla w większości przypadków nie odzwierciedlają rzeczywistej jakości tego węgla.
W wyniku takich działań konsumenci muszą spalić większą ilość węgla aby uzyskać pożądane ciepło, a w konsekwencji są to dla nich większe koszty.
Przedsiębiorcy, którzy w chwili przekazywania wyników badań posiadali węgiel, który był kwestionowany, wycofali go o obrotu.
Po raz pierwszy Inspekcja Handlowa w Szczecinie zajęła się tym tematem w 2006r. Przeprowadzone wówczas kontrole nie wykazały nieprawidłowości w zakresie jakości węgla. Uzyskane w laboratorium wyniki były zgodne z deklaracjami dotyczącymi poszczególnego sortymentu węgla.
Zaobserwowano jednak inne zjawisko. W żadnym przypadku nie były uwidocznione dla kupującego informacje dotyczące parametrów jakościowych. Nie we wszystkich nawet składach sprzedawcy dysponowali charakterystykami jakościowymi. Były przypadki, że charakterystyki były bardzo odległe od daty zakupu (kontrola 2006r., charakterystyka 2001r.). Jest jeszcze druga strona medalu. Jak wynikało z wyjaśnień kontrolowanych przedsiębiorców, klienci nie prosili o takie informacje. Głównym kryterium wyboru węgla była cena.
